స్టాక్ మార్కెట్ అంటే ఏమిటి?
స్టాక్ మార్కెట్ అనేది పబ్లిక్ లిస్టెడ్ కంపెనీల యొక్క షేర్లను కొనడానికి మరియు అమ్మడానికి ఒక వేదిక. ఇది పెట్టుబడిదారులకు కంపెనీలలో యాజమాన్యాన్ని పొందే అవకాశాన్ని మరియు కంపెనీలు తమ వ్యాపారాలను విస్తరించడానికి మూలధనాన్ని సేకరించే మార్గాన్ని అందిస్తుంది. FinViraj.com లో స్టాక్ మార్కెట్ గురించి వివరంగా తెలుసుకుందాం.
స్టాక్ మార్కెట్ యొక్క ముఖ్య భాగాలు:
-
- ఒక కంపెనీ యొక్క యాజమాన్యంలోని చిన్న భాగాన్ని షేర్ అంటారు. మీరు ఒక కంపెనీ యొక్క షేర్లను కొనుగోలు చేసినప్పుడు, మీరు ఆ కంపెనీలో కొంత భాగానికి యజమాని అవుతారు.
- కంపెనీ లాభపడితే, ఆ లాభాల్లో కొంత భాగాన్ని డివిడెండ్ రూపంలో వాటాదారులకు పంచుకోవచ్చు. అలాగే, కంపెనీ విలువ పెరిగితే, షేర్ల ధర కూడా పెరుగుతుంది, అప్పుడు వాటిని అమ్మడం ద్వారా లాభం పొందవచ్చు.
- ఉదాహరణ: మీరు ‘X’ అనే కంపెనీ యొక్క 100 షేర్లను కొనుగోలు చేస్తే, మీరు ఆ కంపెనీ యొక్క కొంత భాగానికి యజమాని అవుతారు. కంపెనీ లాభపడితే, మీరు డివిడెండ్ పొందవచ్చు లేదా షేర్ ధర పెరిగినప్పుడు వాటిని అమ్మడం ద్వారా లాభం పొందవచ్చు.
-
- స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్లు కొనుగోలుదారులు మరియు అమ్మకందారులను ఒక చోట చేర్చి, షేర్ల వ్యాపారాన్ని సులభతరం చేస్తాయి. భారతదేశంలో ప్రధాన స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్లు బొంబాయి స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ (BSE) మరియు నేషనల్ స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ (NSE).
- స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్లు షేర్ల ధరలను నియంత్రిస్తాయి మరియు వ్యాపార లావాదేవీలను సులభతరం చేస్తాయి.
- ఉదాహరణ: మీరు రిలయన్స్ కంపెనీ షేర్లను కొనాలనుకుంటే, మీరు BSE లేదా NSE వంటి స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ ద్వారా కొనుగోలు చేయవచ్చు.
-
- స్టాక్ మార్కెట్లో పెట్టుబడిదారులు రెండు రకాలుగా ఉంటారు:
- వ్యక్తిగత పెట్టుబడిదారులు (Retail Investors): సాధారణ ప్రజలు, వారు తమ సొంత డబ్బును పెట్టుబడి పెడతారు.
- సంస్థాగత పెట్టుబడిదారులు (Institutional Investors): మ్యూచువల్ ఫండ్లు, పెన్షన్ ఫండ్లు, మరియు బీమా కంపెనీలు వంటి సంస్థలు, ఇవి పెద్ద మొత్తంలో డబ్బును పెట్టుబడి పెడతాయి.
- పెట్టుబడిదారులు లాభాలను ఆర్జించడానికి మరియు తమ ఆర్థిక లక్ష్యాలను సాధించడానికి స్టాక్ మార్కెట్లో పెట్టుబడి పెడతారు.
- స్టాక్ మార్కెట్లో పెట్టుబడిదారులు రెండు రకాలుగా ఉంటారు:
-
Primary Market and Secondary Market:
- ప్రాథమిక మార్కెట్: కంపెనీలు మొదటిసారిగా ప్రజలకు షేర్లను జారీ చేసే ప్రదేశం. దీనిని ఇనీషియల్ పబ్లిక్ ఆఫరింగ్ (IPO) అంటారు. ఇక్కడ కంపెనీలు తమ వ్యాపారాల కోసం డబ్బును సేకరిస్తాయి.
- ఉదాహరణ: ఒక కొత్త కంపెనీ తన వ్యాపారాన్ని ప్రారంభించడానికి లేదా విస్తరించడానికి డబ్బును సేకరించడానికి IPO ను జారీ చేస్తుంది.
- ద్వితీయ మార్కెట్: పెట్టుబడిదారులు ఒకరి నుండి మరొకరు షేర్లను కొనుగోలు చేసే మరియు అమ్మే ప్రదేశం. స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్లు ద్వితీయ మార్కెట్లో భాగం.
- ఉదాహరణ: మీరు రిలయన్స్ కంపెనీ షేర్లను కొనాలనుకుంటే, మీరు ద్వితీయ మార్కెట్లో ఇతర పెట్టుబడిదారుల నుండి కొనుగోలు చేస్తారు.
- ప్రాథమిక మార్కెట్: కంపెనీలు మొదటిసారిగా ప్రజలకు షేర్లను జారీ చేసే ప్రదేశం. దీనిని ఇనీషియల్ పబ్లిక్ ఆఫరింగ్ (IPO) అంటారు. ఇక్కడ కంపెనీలు తమ వ్యాపారాల కోసం డబ్బును సేకరిస్తాయి.
స్టాక్ మార్కెట్ యొక్క ప్రాముఖ్యత:
- Capital for Companies: కంపెనీలు తమ వ్యాపారాలను విస్తరించడానికి మరియు కొత్త ప్రాజెక్టులను ప్రారంభించడానికి స్టాక్ మార్కెట్ ద్వారా నిధులను సేకరించుకుంటాయి.
- Economic Growth: స్టాక్ మార్కెట్ దేశ ఆర్థిక వృద్ధికి దోహదపడుతుంది. కంపెనీలు వృద్ధి చెందితే, ఉద్యోగాలు పెరుగుతాయి మరియు ఆర్థిక వ్యవస్థ అభివృద్ధి చెందుతుంది.
- Profits for Investors: స్టాక్ మార్కెట్ పెట్టుబడిదారులకు లాభాలను ఆర్జించే అవకాశాన్ని అందిస్తుంది.
ముగింపు:
స్టాక్ మార్కెట్ అనేది ఆర్థిక వ్యవస్థలో ఒక ముఖ్యమైన భాగం. ఇది కంపెనీలకు మూలధనాన్ని అందిస్తుంది మరియు పెట్టుబడిదారులకు లాభాలను ఆర్జించే అవకాశాన్ని కల్పిస్తుంది అని FinViraj.com వివరిస్తుంది. అయితే, స్టాక్ మార్కెట్లో పెట్టుబడి పెట్టడం రిస్క్తో కూడుకున్నది, కాబట్టి సరైన అవగాహన మరియు ప్రణాళికతో పెట్టుబడి పెట్టడం ముఖ్యం.