ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్స్ (F&O) అంటే ఏమిటి?
ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్స్ (F&O) అనేవి స్టాక్ మార్కెట్‌లో వినియోగించే ముఖ్యమైన డెరివేటివ్స్ (Derivatives) లో భాగం.
డెరివేటివ్స్ అంటే — వాటి విలువ ఏదైనా అంతర్లీన ఆస్తి (Underlying Asset) విలువపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఈ అంతర్లీన ఆస్తులు స్టాక్స్, సూచికలు (Indices), వస్తువులు (Commodities) లేదా కరెన్సీలు (Currencies) కావొచ్చు.
F&O ట్రేడింగ్ ద్వారా పెట్టుబడిదారులు మార్కెట్ తాలూకు భవిష్యత్తు కదలికలను అంచనా వేసి లాభాలు పొందాలని ప్రయత్నిస్తారు – లేదా ఇప్పటికే ఉన్న పొజిషన్లను రిస్క్ నుండి రక్షించుకునేందుకు (Hedging) ఉపయోగిస్తారు.
ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్స్ (Futures Contracts) అంటే ఏమిటి?
ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్ అనేది ఒక ఒప్పందం – అందులో, ఒక కొనుగోలుదారు మరియు అమ్మకందారుడు భవిష్యత్తులో ఒక నిర్దిష్ట తేదీన, ఒక నిర్ణీత ధరకు ఏదైనా ఆస్తిని కొనుగోలు చేయాలని/అమ్మాలని అంగీకరిస్తారు.
లక్షణాలు:
ఇది బైండింగ్ ఒప్పందం – అంటే, రెండు పక్షాలూ ఆ ఒప్పందాన్ని పాటించాల్సిందే.
ఈ కాంట్రాక్ట్ విలువ అంతర్లీన ఆస్తి ధరపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
లాభం లేదా నష్టం – మార్కెట్ ధరలు అంచనాలకు అనుగుణంగా మారుతాయా లేదా అన్నదానిపై ఆధారపడి ఉంటుంది.
ఉదాహరణ:
ఒక ట్రేడర్ బంగారం ధర భవిష్యత్తులో పెరుగుతుందని భావిస్తే, బంగారం ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్‌ను కొనుగోలు చేస్తాడు. మూడునెలల తర్వాత ధర నిజంగా పెరిగితే, అతను కాంట్రాక్ట్‌ను విక్రయించి లాభం పొందుతాడు.
ఆప్షన్స్ కాంట్రాక్ట్స్ (Options Contracts) అంటే ఏమిటి?
ఆప్షన్ కాంట్రాక్ట్ అంటే, ఒక పెట్టుబడిదారుడికి భవిష్యత్తులో ఒక నిర్ణీత ధర వద్ద, ఒక నిర్దిష్ట తేదీకి ముందు లేదా అదే రోజున, ఒక ఆస్తిని కొనగలిగే లేదా అమ్మగలిగే హక్కు ఇస్తుంది – కానీ అది తప్పనిసరి కాదు.
రకాల ఆప్షన్స్:
Call Option – ఆస్తిని కొనగలిగే హక్కు.
Put Option – ఆస్తిని అమ్మగలిగే హక్కు.
ముఖ్యమైనది:
ఆప్షన్ కొనుగోలుదారుని దగ్గర “హక్కు” మాత్రమే ఉంటుంది, “బాధ్యత” ఉండదు.
ఆప్షన్ విక్రేతకు మాత్రం ఆ హక్కు వినియోగించబడితే అందుకు అనుగుణంగా స్పందించాల్సిన బాధ్యత ఉంటుంది.
ఉదాహరణ:
ఒక ట్రేడర్ రిలయన్స్ షేర్ ధర పెరుగుతుందని భావిస్తే, ఒక నెల గడువుతో Call Option కొనుగోలు చేస్తాడు. ఒకవేళ ధర వాస్తవంగా పెరిగితే, తక్కువ ధరకే కొనుగోలు చేసి లేదా ఆప్షన్‌ను విక్రయించి లాభం పొందవచ్చు.
F&O ట్రేడింగ్ ప్రయోజనాలు (Benefits)
✅ Speculation:
ధరల కదలికలను అంచనా వేసి, తక్కువ పెట్టుబడితో ఎక్కువ లాభం పొందే అవకాశం.
✅ Hedging:
ఇప్పటికే పెట్టిన పెట్టుబడులను మార్కెట్ రిస్క్ నుండి కాపాడుకోవడానికి ఉపయోగపడుతుంది.
✅ Leverage:
చాలా తక్కువ క్యాపిటల్‌తో ఎక్కువ విలువ గల కాంట్రాక్టులు ట్రేడ్ చేయవచ్చు.
F&O ట్రేడింగ్ నష్టాలు (Risks)
❌ అధిక రిస్క్:
ధరలు అంచనాలకు విరుద్ధంగా కదలితే భారీ నష్టాలు సంభవించవచ్చు.
❌ సమయ పరిమితి:
ఈ కాంట్రాక్టులకు Expiry Date ఉంటుంది – అందుకే నిర్ణయాలు వేగంగా తీసుకోవాలి.
❌ క్లిష్టత:
F&O ట్రేడింగ్‌ను సరిగ్గా అర్థం చేసుకోకపోతే, ఇది పెట్టుబడిదారులకు సమస్యలకే దారి తీస్తుంది.
ముగింపు
ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్స్ అనే ఈ డెరివేటివ్స్ సాధనాలు అధునాతనమైనవి, కానీ సరైన అవగాహన లేకుండా వీటిని వినియోగించడం అధిక రిస్క్ కు దారి తీస్తుంది.
FinViraj.com సూచించేది:
వీటిపై పూర్తి అవగాహన, సరైన ట్రేడింగ్ స్ట్రాటజీలు, మరియు స్ట్రిక్ట్ రిస్క్ మేనేజ్‌మెంట్‌తో మాత్రమే ఈ మార్కెట్‌లో ప్రవేశించాలి.
సామాన్య పెట్టుబడిదారులకు ఇవి తొందరపడకుండా, సరైన నేర్పు, అనుభవం వచ్చిన తర్వాతనే ప్రయత్నించాలి.
